Wat is dat: kwetsbaar zijn? De volgende woorden komen in me op: onzeker, overgevoelig, ongemakkelijk, onbeschermd. Als ik google kom ik dit tegen: broos, breekbaar, delicaat, fijn, gevoelig, fragile, licht te raken, teergevoelig, wankel, zwak.
Kwetsbaar zijn hoort bij menszijn. We zijn kwetsbaar in onze eigen gezondheid en in die van de mensen om ons heen. Je kunt er geen verzekering voor afsluiten, leven geeft geen garanties.
We zijn kwetsbaar in de mensen van wie we houden. Ik droom wel eens dat ik nog verkering heb met Martien en dat hij het heeft uitgemaakt. Ik word wakker met een afschuwelijk, verloren gevoel. Hij wil me niet meer en ik weet niet waarom. Ben ik dan niet meer de moeite waard voor hem? Gelukkig…. het is maar een droom.
Ouders zijn kwetsbaar in hun kinderen. Als ze opgroeien komt het proces van stukje bij beetje loslaten. Elke ouder weet hoe moeilijk dat is.
Toen we hoorden dat er een eerste kleinkindje op komst is, voelde ik een ongekend diep geluk van binnen. Tegelijkertijd flitste door me heen dat dat kleine kindje een nieuwe kwetsbaarheid in ons leven brengt.
Na een ingrijpend verlies is er kwetsbaarheid. Soms zelfs met lichamelijke pijn. ‘Ik ben een stuk van mezelf verloren.’ Ik hoor het nabestaanden regelmatig zeggen. Ging het verlies gepaard met ziekte dan verdwijnt de vanzelfsprekendheid van gezond-zijn. Het kost tijd om weer vertrouwen in het eigen lijf te krijgen. De ervaring van verlies van een geliefde kan zich omzetten in angst om nog meer mensen te verliezen. Of, om zich opnieuw aan iemand te binden.
‘Je bent zo kwetsbaar! Het deed zo’n pijn, alsof mijn hele lijf onder de schaafwonden zat.’ Dat vertelde een vrouw over de tijd na haar echtscheiding.
In een recent interview zegt schrijver David Grossman over het eerste jaar na het overlijden van zijn zoon: ‘In zo’n tijd worden zoveel clichees over je uitgestort. Dat doet pijn. Vooral als je geen huid hebt, als je helemaal naakt en een en al pijn bent, dan doet het nog meer pijn.‘
Brene Brown schrijft over een andere kwetsbaarheid, het voelen van schaamte. We kennen het allemaal wel eens: het gevoel dat je niet genoeg bent, niet goed genoeg, niet geliefd genoeg, niet perfect, succesvol genoeg. Wonderlijk wat er gebeurt als je er met iemand over praat en die ander luistert met empathie en zonder oordeel naar je. Dat ongemakkelijke gevoel verdwijnt als sneeuw voor de zon.
Hoe verhoudt kracht zich tot kwetsbaarheid? Volgens de schrijfster zit er een link tussen kwetsbaarheid en zelfacceptatie. We leven in een wereld van prestatie en competitie. En hoe gauw zijn we niet geneigd onszelf te vergelijken met iemand anders? Nog zo’n valkuil is perfectionisme. Dat is iets anders dan gezond je best doen en proberen dat wat je doet goed te doen. Perfectionisme is een afweermechanisme: als ik alles perfect denk en doe kan niemand kritiek op me hebben en hoef ik me niet te schamen en veroordeeld te worden.
‘Bezielde mensen’ zo noemt Brene Brown ze: mensen die zich kwetsbaar durven op te stellen. Ze weten dat ze de moeite waard zijn ook al zijn ze niet perfect. Ze weten dat leven geen constante stroom van gelukkig zijn is, ieder leven kent zijn ups en downs. Ze kennen hun schaduwkant, hun angst, verdriet schaamte, schuldgevoel, boosheid. Als je dat toe kunt laten in je eigen leven, er niet van wegloopt, kun je ook de kwetsbaarheid in een ander zien en empathie tonen. Bezielde mensen zijn authentieke mensen.
Terug naar mensen die met verlies te maken hebben. Opnieuw komt ‘verduren’ in me op. Dragen, geduldig verdragen wat er is. Alleen al daarvoor is ongelooflijk veel kracht nodig. Er zijn allerlei manieren om niet echt te hoeven voelen; keihard werken, vluchten perfectionisme wat de illusie geeft de dingen onder controle te hebben, in de verdoving van drank. We zijn allemaal maar mensen. ‘De pijn was te groot om echt te voelen’ schrijft Marloes Juffermans in haar blog over het tweede rouwjaar.
http://www.marloesjuffermans.nl/bloggum/het-2e-rouwjaar
En nee, je hoeft niet te koop te lopen met je kwetsbaarheid. Je hebt zelf de regie. Alleen daar waar het veilig is, waar een hand of arm is, woordeloze troost, daar kan je kwetsbaarheid zichtbaar worden. Een valkuil kan zijn: Ik doe het wel alleen, ik wil een ander niet belasten met mijn verdriet. Vraag jezelf af of je ook zo reageert als je beste vriend of vriendin je nodig heeft.
Bekijk eens het interview met David Grossman http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1364748 De kwetsbaarheid ligt vlak onder zijn huid en toch straalt hij ongelooflijke kracht uit.
Datzelfde gevoel krijg ik als ik luister naar Ada de Jong. In ‘De wandeling’ praat ze 5 jaar na het afschuwelijke ongeluk in de bergen waarbij ze haar hele gezin verloor over haar leven nu. http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1365687#0
Marloes Juffermans voelt elke dag de gevolgen van een ernstig ongeluk en verloor ook nog eens haar man. Weer of geen weer, elke dag zoekt ze 5 lichtpuntjes en stuurt ze via social media de wereld in. Ze blogt en schildert en zoekt op allerlei manieren haar weg in haar leven met beperkingen. http://www.marloesjuffermans.nl/home/2 Ze is voor veel mensen een voorbeeld.
Er is moed voor nodig om kwetsbaar te durven zijn, tegenover jezelf, tegenover degene waar je het meeste van houdt, jezelf te laten zien gewoon zoals je bent. Je niet groter te houden dan je bent. Je hoeft niemand te bewijzen dat je het kunt, dat je sterk bent. Zeker jezelf niet. Denk maar even terug aan hoe je was toen je geboren werd. Helemaal volmaakt, gaaf, heel. Die kern zit nog steeds in je.
Wende Snijders heeft er een prachtig liedje over gemaakt. Het heet ‘Nude’.
http://kunststoftv.ntr.nl/2013/09/23/wende-2
In begeleiding mag de ander kwetsbaar zijn. Sterker nog, zolang daar nog een schild omheen zit, verandert er niets wezenlijks. Juist in het kwetsbaar durven en kunnen zijn zit de heling. Er is alle tijd, ook als er weerstand is. Die is er niet voor niets.
Het is voor mij altijd weer alsof ik een kostbaar geschenk krijg: het mogen ontmoeten van de ander in al zijn/haar kwetsbaarheid. In de veilige setting van een counsellingsgesprek kan de ander oefenen in het tonen van zijn/haar kwetsbaarheid. Een volgende stap is datzelfde doen in de eigen vertrouwde omgeving.
Zou je die eerste stap willen zetten dan nodig ik je uit tot een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Is er een wederzijdse klik, dan kunnen we samen verder werken. Ik loop graag met je mee.
Loop niet voor me ik zal niet volgen
Loop niet achter me ik zal niet leidien
Loop naast me als een vriend
Albert Camus