Het is voor mij de moeite waard om even bij dit moment stil te staan en terug te kijken. Mei 2009, 5 jaar geleden, met een kersvers diploma voor counsellor/coach op zak begon ik mijn eigen praktijk. Of het zou gaan lopen, of dit zou zijn wat ik echt wilde doen, of ik het aan zou kunnen? Dat wist ik niet. Wel, dat er een enorme drive in me zat. Waar dit pad me zou brengen was één grote open vraag. Nieuwsgierig was ik wel en soms ook heel onzeker. Het was spannend om naar buiten te treden met iets wat zo van mijzelf was. Er kwam een zelfgemaakte website, visitekaartjes en een folder, al snel DE RUGZAK, de vervolgopleiding met specialisatie verlies en rouw. Opnieuw studeren, praktijkdagen, er kwamen andere trainingen en workshops.
Leren gaat bij mij het beste via ‘zelf ervaren’. In trainingen gaat het bijna altijd om het werken met persoonlijke thema’s. Dat is niet altijd makkelijk, soms confronterend maar altijd verrijkend voor mezelf. Natuurlijk, theorie hoort daar ook bij. Dan wil ik al gauw met een nieuwe werkwijze gaan werken en het zelf stap voor stap gaan uitproberen. Dankjewel aan cliënten die mij die gelegenheid boden. Ik zei het vaak: ’Ik zou graag die of die oefening met je doen. Het is nog vrij nieuw voor me. Als het voor jou niet goed voelt, geef dat dan gerust aan. Dan stoppen we meteen.’ Bijna altijd ging de cliënt erin mee en konden we samen ervaren wat een oefening of werkwijze teweegbracht. Pasgeleden nog zei iemand aan het einde van een sessie: ’Het is zachter geworden.’
Net zoals elk ander beroep is counsellen en coachen iets wat je na een goede opleiding al doende leert. Het is een tweede natuur voor me geworden om mijn eigen handelen kritisch te bekijken en mezelf na afloop van een sessie te evalueren. Ik vraag het aan mijn cliënten: ’Heeft het je gebracht waar je voor kwam?’ ’Wat was er belangrijk voor je vandaag?’ ‘Hoe ga je naar huis?’ ‘Wat is er nu anders dan een uur of anderhalf uur geleden?’
En wat fijn dat er collega’s zijn om intervisie mee te doen. Dan kijken we op een respectvolle en kritische manier naar elkaar. Ook dat is leerzaam. Ik ben blij met mijn netwerk wat nog altijd groeit. We wisselen uit en leren van elkaar.
Wat ik ook vaak aan een client vraag aan het begin: ’Wat is er nu anders dan de vorige keer dat we elkaar zagen?’ Er gebeurt wat tijdens een sessie maar vaak nog meer in de tijd daar tussenin. Mensen gaan echt aan de slag, soms alleen maar in hun hoofd. Of door te gaan schrijven. Door in gesprek te gaan met familie. Door ruimte te maken voor emoties wat eerder misschien niet kon of wat iemand niet durfde. Door het maken van een tekening. Door het zetten van kleine, o zo belangrijke stappen. Er is beweging en daar gaat het om!
Als ik terugkijk op de afgelopen jaren komen er vooral veel mensen voorbij. Mensen die ik mocht interviewen over hun rouwervaringen. Van hen leerde ik meer dan van verplichte studieboeken. Cliënten, veel vrouwen maar ook mannen, die ergens in hun leven vastliepen en een tijdje ondersteuning, begeleiding, soms een spiegel nodig hadden. Mensen met een uniek en persoonlijk verhaal. Van pijn, worsteling, niet-begrepen worden, onzekerheid, verwarring, niet-weten, verdriet of angst. Vaak ging dat verhaal over een verlies in hun leven. Soms van heel kort geleden, een andere keer over een heel oud nog onverwerkt verlies. Ergens in het traject kwam de eigen innerlijke kracht naar boven. Zo bijzonder om de veerkracht van mensen te zien groeien!
Regelmatig was een hulpvraag voor mij een aanzet om me te verdiepen in weer een andere vorm van verlies. Gelukkig, er zijn al heel veel goede boeken over geschreven en lezen doe ik graag. Elke training maakt me weer wijzer. Ik bof met het Centrum voor Afscheid en Rouw op 5 minuten fietsen van mijn huis. Er zijn regelmatig goede lezingen en inspirerende symposia.
Ook mensen met andere hulpvragen kwamen en komen op mijn pad. Vragen rond hooggevoeligheid, soms in combinatie met depressie of burn-out. En ook heel andere vragen. Het komt ook wel eens voor dat ik mensen doorstuur. Ik ben b.v. geen loopbaanbegeleider. Of een hulpvraag valt niet binnen mijn competentie.
Wat ik geleerd heb over systemisch werk heeft veel toegevoegd aan mijn kijk naar mensen en wat ze meemaken. Het gaat niet alleen om die ene man of vrouw die naast me loopt of tegenover mij zit. Er is een hele context omheen van eventuele partner, kinderen, het eigen gezin van herkomst, het systeem van herkomst van vader en moeder. Van Maria Rotte heb ik geleerd om denkbeeldig vanuit liefde het hele systeem te verwelkomen als een cliënt bij mij binnenstapt of naast me loopt. De blokkade in het rouwproces is vaak verweven met een verstrikking binnen het familiesysteem. Iets wat aan het licht mag komen lost op en maakt dat wat vastzat weer gaat stromen. Ik denk dat dat de essentie van rouwbegeleiding is.
Mijn persoonlijke ontwikkeling ging hand in hand met hoe ik door en in dit werk en opleidingen ben gegroeid. Zomaar wat facetten die ik als mens en dus ook als counsellor/coach belangrijk vind. Luisteren, echt luisteren. De ander in zijn/haar waarde laten en niet oordelen. Niet invullen voor de ander. (Iets wat ik echt heb moeten leren.) In mijn werk vind ik de ontmoeting vanuit gelijkwaardigheid belangrijk. Ik ben niet degene die pretendeert het allemaal te weten. Ik luister met aandacht, ben alert op sleutelwoorden, vraag soms door en houd de grote lijn in de gaten. E. Kubler-Ross zei het: ’Door te luisteren stel je de ander in staat al pratend zijn/haar verhaal te ordenen en wellicht zelf de oplossing te vinden.’ Vaak gaat het ook niet eens om een oplossing. Door te uiten wat er van binnen leeft, komen mensen al op verhaal. Dat kan al genoeg zijn.
Thich Nath Hanh heeft me echt geleerd wat mindfulness is en te leven met aandacht in het nu. Met alles wat er nu is. Aandacht voor kleine fijne dingen, de natuur, het contact tussen mensen. Ook aandacht hebben voor dat wat verdrietig, boos, angstig of iets anders maakt. Compassie met jezelf en daarmee met de ander is een groot thema binnen het ‘Toegepaste Boeddhisme’ waar hij voor staat. Ik denk met ongelooflijk veel warmte terug aan drie bijzondere retraites met hem. Hij inspireert me en dat werkt door in wat ik doe.
Nog een mijlpaal was de reis die ik in het najaar van 2013 met andere coaches en trainers naar Nepal maakte. Het was een diepgaande ervaring die blijvend in me doorwerkt.
Bijzonder om te zien hoe mijn ontwikkeling als coach/counsellor is gelopen. Ja, ik heb intussen heel wat meer ervaring. Ja, mijn basisopleiding heb ik stap voor stap uitgebreid met die tools die bij mij passen. Vanaf het begin werk ik niet alleen vanuit het denken. Mensen zijn één geheel van ratio, een lijf dat alles weet, emoties en ook nog zoiets als spiritualiteit. Het is dat deel van ons dat te maken heeft met zin geven aan ons leven maar ook aan alle pijnlijke gebeurtenissen in ons bestaan. Mijn intentie is nog precies hetzelfde als toen. Ik wil een tijdje meelopen, figuurlijk en vaak ook letterlijk, met mensen die dat nodig hebben.
Meer en meer durf ik te vertrouwen op mijn intuïtie. Nee, ik ben niet helderziend. Het is meer dat ik me afstem op de ander en tegelijkertijd luister naar wat er in mezelf meeresoneert. Een zin die ik vaak gebruik is: ‘In mij komt dit op ………. Is dit kloppend voor je?’ Want ik kan ook de plank misslaan.
Als ik dit zo schrijf ben ik ongelooflijk dankbaar naar alle mensen toe die mij hun vertrouwen hebben geschonken en nog geven. Ik mocht, mag mensen heel nabij zijn. Dat ervaar ik als een groot geschenk.
Al die mensen zijn mijn allergrootste leermeesters.
Ik hoop nog lang dit werk te mogen blijven doen!