‘Het is de eerste keer, dat ik verlies zo diep voel. Ik weet niet hoe het moet.’ In een kennismakingsgesprek komt deze vraag naar me toe. Ik weet het ook niet. Ik kan alleen naar haar verhaal luisteren, opmerken waar ze op vast zit en kijken of we daar samen beweging in krijgen. Zodat ze kan verduren wat ze tegenkomt in haar rouw. Met vertrouwen in haar eigen veerkracht en in het natuurlijke verloop van een rouwproces.
Als er iets ingrijpends gebeurt in ons leven, wordt die ervaring beladen. Op die gebeurtenis stapelt verdriet, pijn, onmacht, boosheid, angst.
Mensen omschrijven het wel als een last die ze op hun schouders dragen. Ze kunnen die last ook fysiek voelen. Nek, schouders en rug doen zeer. Iemand zei ooit: ’Het voelt alsof ik de kist met mijn man op mijn schouders meedraag.’
Door het minste of geringste wordt de emotionele lading van het verlies aangeraakt. Een geur, een voorwerp, even denken aan, iets in een gesprek, in de krant of op tv. Het kan een intense storm van verdriet oproepen, een golf van angst of een overweldigende boosheid.
Wegduwen, dat is wat we onbewust doen als er iets is wat onaangenaam is. Wat niet fijn voelt, wegstoppen. Net doen of het er niet is. Als je niet geleerd hebt om onaangename gevoelens te herkennen en benoemen, heb je onbewust al jong geleerd om je leven te leiden zonder dat onaangename binnen te laten komen. Je overleeft op een manier die bij je past. Door een masker op te zetten en je flink te houden; door hard te gaan werken; door alles wat je herinnert aan dat nare te vermijden; door het weg te lachen; door illusies in stand te houden; door te verdoven met drank, drugs, te veel kopen, te veel eten enz.; door krampachtig de controle te houden.
Word je met verlies geconfronteerd in je leven, dan kun je overweldigd worden door allerlei emoties. Dat kan enorm veel onrust geven. Zeker in de eerste maanden kan er een gevoel zijn van chaos, die niet te overzien is. Er kan onzekerheid zijn: Hoe ga ik hiermee om? Kan ik dit grote verlies wel dragen? Kan ik dit wel aan? Als de eerste schok is verwerkt en het verlies zich in al zijn realiteit opdringt, kunnen gevoelens groeien in intensiteit. Het gemis, het terugverlangen naar, kan zelfs sterker worden in plaats van afnemen.
Kun je al die gevoelens toelaten? Kun je de pijn, het verdriet, angst om van alles en nog wat toelaten? Kun je verduren wat je tegenkomt in jouw rouw?
Ik zoek naar de betekenis van verduren en vind o.a.:
Verdragen, uithouden, doorstaan, dulden, gedogen, toelaten, uitzingen.
Iets wat je verdraagt weer je niet af.
Iets wat je uithoudt kun je (ver)dragen.
Iets wat je gedoogt sta je toe er te zijn.
Iets wat je uitzingt duld je, ook als het langer duurt.
Waarom zou je al die onaangename gevoelens verduren? Knop om en verder; sommige mensen doen dat. ‘Het is gebeurd en ik moet verder.’
Wat gebeurt er met die lading?
Ik stel me een onweerswolk voor met allerlei kleuren. Zwart voor het verdriet, donkerblauw voor de boosheid en paars voor de angst. Soms is er onweer en ontlaadt de wolk door een flinke regenbui. Daarna wordt ze kleiner en de kleuren verzachten. De kleuren verdonkeren en een nieuw onweer kondigt zich aan.
‘Na een flinke huilbui voel ik me moe. Maar ook opgelucht. Langzaam maar zeker vult de emmer zich weer. Tot er een kleinigheid is waardoor hij ineens weer overloopt. Dan weet ik dat ik tijd voor mezelf moet maken. De telefoon uit en de deur dicht. Alleen met mezelf onder een dekentje op de bank, dat is wat ik dan nodig heb. Daarna kan ik er weer tegen.’
Het vraagt moed om rouw te verduren. Om al die emoties onder ogen te zien en te durven voelen. Om zonder angst het verdriet te laten komen. Zonder bang te zijn dat je het niet zou kunnen dragen. Om zonder oordeel over jezelf boos te zijn. Om jezelf toe te staan dat je boos mag zijn. Om woorden te geven aan je angst en te durven delen met iemand.
Als rouw de ruimte krijgt sta je jezelf toe te ontladen. Elke huilbui neemt een klein stukje van de lading mee. Dat maakt de rouwlast lichter al kan rouw lang duren. En misschien nooit helemaal overgaan.
Je hebt veerkracht nodig om verlies te verduren. Geduld en vertrouwen dat er een tijd komt dat de pijn afneemt; dat je niet te pas en te onpas overvallen wordt door intens verdriet; dat diep verlangen naar iemand die niet meer leeft, geleidelijk de kleur van heimwee krijgt. Dat angst om nog meer te verliezen, angst om zonder die geliefde verder te gaan in je leven, verandert in langzaam weer vertrouwen krijgen in het leven.
Ik wens je voor het nieuwe jaar van harte geduld, vertrouwen, kracht en moed toe om alles wat je tegenkomt in je verlies te verduren!
Vind je het moeilijk om je rouw te hanteren en heb je het gevoel dat je ergens op vastzit? Wees dan welkom voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.