Meer dan in een andere levensfase wordt de ouder wordende mens geconfronteerd met loslaten van dat wat voor hem van betekenis is in zijn leven. Mensen die dierbaar zijn, gezondheid, afnemende energie, werk, andere zaken. Hoe gaan we om met het natuurlijke gegeven van groei, bloei, rijpen en afsterven?
In de natuur is die kringloop vanzelfsprekend. In het voorjaar is er de ongekende kracht van ontkiemen, groeien en bloeien. In de zomer het rijpen, tot volle wasdom komen en vrucht dragen. Herfst is de tijd van vruchten loslaten, kleurrijke transformatie en langzaam voorbereiden op de winter. Winter staat voor rust, naar binnen keren en afsterven.
Vanzelf komen beelden in me op die te maken hebben met verschillende levensfases. Mijn kleindochter die nu een jaar oud is, onze kinderen, rond de 30 nu, die langzaam aan echt volwassen worden, collega’s in de bloei van hun leven, mensen van mijn generatie, zo rond de 60 en mijn hoogbejaarde buurvrouw die na de dood van haar man zich niet meer alleen kan redden omdat ze langzaam aan dement wordt.
‘Panta rhei’, is een bekende uitspraak van de Griekse filosoof Heraclitus. Het betekent: alles stroomt, alles is in beweging. Ons leven en alles in onze wereld blijft niet zoals het is, alles verandert aldoor. Het leven vraagt van ons om mee te gaan in dat voortdurend veranderen en los te laten wat er is. Omdat ik werk als verliescounsellor denk ik meteen aan grote veranderingen in ons leven. Aan afscheid nemen, een dierbare verliezen en daarom rouwen.
Een andere kringloop, de verliescirkel.
Anders dan de natuurlijke kringloop die gebonden is aan verschillende levensfases doorlopen we vaak meer dan eens in het leven een andere cyclus: de verliescirkel. De verschillende stadia worden weergegeven als een doorgaande lijn. Welkom heten – hechten – intimiteit aangaan – verliezen en afscheid nemen – betekenis geven..
Elke stap heeft met de andere stadia te maken. Pas als je echt welkom bent kun je je hechten. Wie de emotionele nabijheid heeft ervaren van liefdevolle ouders kan zich als volwassene in vertrouwen overgeven aan een intieme relatie. Waar je van houdt kun je verliezen. Verlies van welke aard dan ook brengt rouw met zich mee. Wie stevig gehecht is kan in zo’n tijd leunen op anderen en troost toelaten. Je hoeft het niet alleen te doen. De laatste stap is het moeilijkste om te omschrijven. ‘Het verlies een plaats geven’ of ‘verweven in je leven’. Hier komt het loslaten, aanvaarden of accepteren. Ik vind het grote woorden. Er mee kunnen leven, het verlies kunnen dragen, dat vind ik al heel wat. Pas als de cirkel rond is ben je toe aan een nieuw begin. Als je je rouw genomen hebt en vrede hebt met een verlies kun je je weer opnieuw verbinden met het leven. In deze stap ligt de sleutel.
Terug naar de natuur.
Het is herfst. Bladeren die eerst groen waren, worden nu geel, oranje en rood. Van binnen gebeurt ook wat. De sapstroom trekt zich terug en tussen het blad en de aanhechting vormt zich een kurklaagje zodat het blad gemakkelijker los kan laten. Daar hangt het nog even vast aan de boom. Een windvlaag geeft het laatste zetje en neemt het mee. Het blad laat zich meevoeren, zweeft sierlijk in de lucht en maakt een zachte landing op de bodem.
Kunnen wij ook op zo’n manier loslaten? In mij komen woorden op als overgave en vertrouwen. Voorbereiden op een afscheid, nog even alle mooie kanten zien en werken aan dat kurklaagje. Loslaten vraagt overgave en vertrouwen in het van binnen weten dat het goed is zoals het gaat.